سخن گفتن یکی از امتیازات بشر می باشد و ارتباط کلامی یکی از نعمت های خداوندی است که انسان اجتماعی را در ارتباط با همنوعان خود یاری می کند. ارتباط گفتاری بهترین و راحت ترین و کم هزینه ترین وسیله تربیتی است که اگر با موازین درست انجام شود بهره های خوبی را نصیب مربیان و والدین خواهد نمود.

به کار بردن کلمات احترام آمیز و عبارات مهر افزا و دلنشین در برخورد با متربیان و به طور کلی در ارتباط با هر مخاطبی تاثیر فوق العاده در جذب و انعطاف طرف مقابل دارد. یک فروشنده خوش گفتار در دل مشتریان خود نفوذ می کند و یک مبلغ، مربی، معلم و صاحب هر شغل و حرفه ای می تواند با جمله های محبت آفرین مخاطبین خود را جذب کرده و آنان را تحت تاثیر عاطفی قرار دهد.

البته این سخن زمانی نتیجه می دهد که انسان از دورویی و نفاق و چاپلوسی برکنار باشد و حقیقتا گوینده کلمات زیبا از ته دل مخاطبین خود را دوست داشته و با ارادت قلبی آن سخنان را ادا کند، وگرنه همین روش تاثیرگذار در صورت کاذب و مصنوعی بودن بدترین تاثیر را در شنونده گذاشته و تنفر شدید ایجاد خواهد کرد.

پدران و مادران آگاه در گفت و گوهای خود با فرزندان خویش به بهداشت روانی آنان توجه کرده و صمیمانه از گفتاری خوب و کلمات دلنشین بهره می گیرند. یک مربی آگاه می تواند متربیان خود را با گفتارهای دلنشین شیفته خود نموده و از خود شخصیت قابل قبولی برای آنان بسازد. مربیان و والدین از به کار بردن الفاظ زشت و تحقیرآمیز، سرکوفت زدن و سایر عبارات و کلماتی که به نابودی شخصیت یک کودک و نوجوان می انجامد، باید کاملا خودداری نمایند.

متاسفانه بعضی مربیان و والدین در حضور دیگران فرزندان و شاگردان خود را تحقیر می کنند و با اعمال نادرست خویش شالوده شخصیت فرزندان خویش را ویران می سازند و نتیجه آن یاس و ناامیدی، سردرگمی، بحران هویت، و ده ها مشکل روحی دیگر برای فرزندان می باشد. امام مجتبی علیه السلام آنچنان زیبا سخن و خوشگفتار بود که مخاطبین را به خود جذب نموده و تحت تاثیر قرار می داد و علاوه بر این که از به کار بردن کلمات نامناسب پرهیز می نمود مومنین را نیز از آن باز می داشت، آن حضرت در یک جمله ای فرمود:

ان المومن من لا یطعن... و لا ینابز بالالقاب^[1]؛

انسان های با ایمان طعنه نمی زنند و با لقب های زشت و کلمات رکیک دیگران را خطاب نمی کنند.

همچنین امام حسن مجتبی علیه السلام در مورد سیره تربیتی پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله می فرماید: هرگاه از پیامبر صلی الله علیه و آله حاجتی خواسته می شد، آن را برآورده می کرد و اگر امکان رفع نیاز سائل نبود او را با زبان خوش و سخنان دلنشین و چهره ای گشاده جواب می گفت.^[2]

پی نوشت ها

[1] اعلام الدين، ص 137.

[2] تاريخ يعقوبى، ج 2، ص 158.

منبع: عبدالکریم پاک نیا؛ تربیت در سیره و سخن امام حسن مجتبی علیه السلام، صفحه 63.