مقایسه نفقه زوجه و اقارب

حقوق

سردبیر

اندازه قلم کاهش اندازه قلم افزایش اندازه قلم

مقایسه نفقه زوجه و اقارب

نفقه زوجه در مقایسه با نفقه اقارب دارای امتیازاتی است که به اختصار بیان میشود.

1. تقدم نفقه زن بر نفقه اقارب

یکی از امتیازات نفقه زن بر نفقه اقارب، این است که نفقه زن مقدم بر نفقه اقارب است. ماده 1203 ق.م در این خصوص بیان داشت: «در صورت بودن زوجه و يك يا چند نفر واجبالنفقه ديگر، زوجه مقدم بر سايرين خواهد بود».

2. مطلق بودن نفقه زن

نفقه زن مقید به تمکن زوج یا نیاز زوجه نیست، در حالی که نفقه اقارب چنین است. در ماده 1197 ق.م آمده است: «كسي مستحق نفقه است كه ندار بوده و نتواند بوسيله اشتغال به شغلي وسایل معيشت خود را فراهم سازد». در ماده 1198 ق.م نیز میخوانیم: «كسي ملزم به انفاق است كه متمكن از دادن نفقه باشد، يعني بتواند نفقه بدهد بدون اينكه از اين حيث در وضع معيشت خود دچار مضيقه گردد ...».

3. یکجانبه بودن نفقه زن

نفقه اقارب تکلیفی متقابل است، به این صورت که در رابطه بین خویشان در خط عمودی، هر کس که نیازمند است، در دارایی خویشاوند متمکن حق پیدا کند؛ در حالی که در مورد نفقه زوجه چنین نیست. نفقه زن بر عهده شوهر است و زن در هیچ فرضی در تامین نیازهای شوهرش مسئول نمیباشد.

4. قابل مطالبه بودن نفقه ایام گذشته زوجه

نفقه زن مانند سایر دیون بر عهده شوهر است و زوجه حق دارد هر وقت آن را مطالبه نماید، در حالی که انفاق بین خویشان تنها برای تامین معیشت آنها است و آنان تنها میتوانند نفقه آینده را مطالبه نمایند. در ماده 1206 آمده است: «زوجه در هر حال ميتواند براي نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوي نمايد...، ولي اقارب فقط نسبت به آتيه ميتوانند مطالبه نفقه نمايند».

5. ممتاز بودن طلب زن بابت نفقه

طلب زن از بابت نفقه ممتاز محسوب میشود و در صورتی که دارایی زوج کفاف همه دیون او را ننماید، حق زن بر سایر طلبکاران مقدم است. در قسمتی از ماده 1206 ق.م آمده است: «... طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتاز بوده و در صورت افلاس يا ورشكستگي شوهر، زن مقدم بر غرما خواهد بود...». در حالی که نفقه اقارب از چنین خصوصیتی برخوردار نمیباشد.

6. گستردگی قلمرو نفقه زوج

نفقه زوجه از حیث قلمرو وسیعتر از نفقه اقارب بوده و مصادیق آن از مصادیق نفقه اقارب بیشتر است. ماده 1204 ق.م در تعریف نفقه اقارب بیان نموده است: «نفقه اقارب عبارت است از مسكن و البسه و غذا و اثاثالبيت بقدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق». از مقایسه این ماده با ماده 1107 ق.م. تفاوت قلمرو این دو نفقه معلوم میشود. ماده 1107 ق.م. بیان داشته است: «نفقه عبارت است از همه نيازهاي متعارف و متناسب با وضعيت زن از قبيل مسكن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزينههاي درماني و بهداشتي و خادم، در صورت عادت يا احتياج به واسطه نقصان يا مرض».

7. تفاوت در معیار نفقه

در نفقه زوجه، معیار حال زوجه و نیازهای اوست و اعسار یا تمکن زوج در مورد آن هیچ تاثیری ندارد، در حالی که در مورد نفقه اقارب، نیازهای مستحق و توانایی منفق ملاک است. در قسمتی از ماده 1204 ق.م آمده است: «... بقدر رفع حاجت با در نظر گرفتن درجه استطاعت منفق».