ریشه و عامل اصلی اخلاص، عقل آدمی است، چه اینکه انسان عاقل اگر بداند عملی که «للَّه» صورت گیرد، هم ثواب اخروی دارد و هم خداوند رحمن بنده خود را در دنیا تنها نخواهد گذاشت و حاجت های دنیوی او را روا خواهد ساخت، هیچ گاه سراغ عملی غیرخالصانه که نهایتاً اثر محدود و زایل شدنی دنیوی دارد، نمی رود.
امام باقر علیه السلام می فرماید:
ما بَینَ الْحَقِّ وَ الْباطِلِ الّا قِلَّةُ الْعَقْلِ.
بین حق و باطل جز قلّت عقل فاصله ای نیست.
اصحاب عرض کردند: چگونه؟
امام علیه السلام فرمود:
انَّ الْعَبْدَ یعْمَلُ الْعَمَلَ الَّذی هُوَ للَّهِ رِضی فَیریدُ غَیرَ اللَّهِ، فَلَوْ انَّهُ اخْلَصَ للَّهِ لَجائَهُ الَّذی یریدُ فی اسْرَعٍ مِنْ ذلِک.[1]
بنده عملی را انجام می دهد و قصد خداوند می کند، و خداوند بدان راضی است، سپس برای رسیدن به چیزی، غیرخدا را شریک قرار می دهد. اگر او عملش را خالص برای خدا قرار می داد، سریع تر از این به مقصودش می رسید.
پی نوشت
[1] بحارالأنوار، ج 72، ص 299.
